Lá xòe rộng, buông tròn trên mặt nước, nâng niu, chở che, đôi khi tựa bàn tay khổng lồ, vươn ra ấp ôm lấy từng bông là những hình ảnh độc đáo về hoa sen trên các đầm, hồ ở nhiều tỉnh phía Bắc.
Tháng 6 hàng năm là mùa sen đua nở khắp các đầm ở nhiều tỉnh miền Bắc. Thời điểm này, tiết trời liên tục có nắng nóng gay gắt. Đó là lúc quốc hoa của Việt Nam có dịp tỏa nét đẹp rạng rỡ.
Sen là giống thực vật hạt trần, sống ủ mình dưới lớp bùn vào mùa đông và chỉ mọc lên, nở hoa vào mùa hè. Phần rễ có hình trụ và mọc từ củ sen với nhiều nhánh thon dài đâm ra. Cuống sen khá nhiều gai và ở dưới nước.
Câu thơ "Trong đầm gì đẹp bằng sen/Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng..." cho thấy loài hoa này luôn chứa đựng những điều khác biệt. Sen dịu dàng, tao nhã, xua tan phần nào oi bức của nắng hè. Sắc xanh, nét hồng của hoa thường tỏa nét đẹp thanh khiết vào mỗi buổi sáng khi những giọt sương còn vương đầy quanh lá.
Mô tả vẻ đẹp của sen có muôn từ để nói. Trong một bài tản văn, tác giả Huệ Hương miêu tả: "Hoa sen còn chúm chím nụ, e ấp như cô gái tuổi trăng tròn nhiều bẽn lẽn, thẹn thùng".
Những bông sen đã nở, rung rinh nhẹ nhàng trong gió. Cánh hoa vòm cong, mỏng mảnh, mơ màng hệt như người diễn viên múa ba lê đang uốn mình trong một vũ điệu say mê, quyến rũ của đất trời.
Sen cũng là loài hoa duy nhất hội tụ đầy đủ trong mình ý nghĩa triết học, nhân sinh cao quý. Loài hoa này mang ý nghĩa về âm dương ngũ hành và sức vươn dậy của một ý chí sống mãnh liệt, là nguồn cảm hứng bất tận của thơ ca, nghệ thuật.
Trong một bài viết, nhà thơ Trần Hòa Bình từng miêu tả: “Sen ngủ trong bình, em thức trong ta. Ngủ đi những đóa hoa lạ nhà. Ta nghĩ về mùa cốm thơm của mùa thu Hà thành, cốm xanh được gói ghém cẩn thận trong lá sen, ủ ấp đậm đà. Hương sen quấn quyện cùng mùi thơm của cốm mới cứ khiến lòng người nhung nhớ hoài khi đi xa".
Hoa sen giản dị và dân dã còn được nhiều người chọn để thờ cúng hoặc đi lễ chùa mỗi dịp đầu tháng hoặc ngày rằm.
Ở trên đầm vào buổi chiều muộn, những cánh sen mong manh trước gió với hai màu hồng đậm và trắng tinh khôi đan xen càng làm cho lòng người ngập tràn cảm xúc.
Sen vươn lên từ trong bùn lầy nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp thanh cao, nền nã. Ở chốn xa xôi phố thị, sen bình lặng nở, không vướng bận những xô bồ của đời sống.
Sen mọc và sống trong bùn nhưng vươn lên hướng đến mặt trời mà không hề bị ô nhiễm, vấy bẩn.
Đến hẹn lại lên, mùa hoa sen nở, vào mỗi buổi sáng người yêu hoa thường lặn lội đến đầm sen Tây Hồ để ngắm nhìn và chọn mua. Ở đây, những chiếc thuyền nhỏ cập bờ chở hàng trăm đóa sen vừa hái.
