Hoa ly: Biểu tượng cho sự tinh khiết vượt thời gian

Nguồn gốc, đặc điểm và công dụng của hoa ly

Hoa ly hay còn gọi là Huệ tây, có tên tiếng Anh là Lily, thuộc họ Liliaceae, chi Lilium. Chúng có nguồn gốc từ các vùng ôn đới Bắc bán cầu, phát triển đặc biệt mạnh mẽ ở Châu Á, Châu Âu và Bắc Mỹ. Tuy nhiên, hệ sinh thái đa dạng màu sắc nhất nằm tại các quốc gia Châu Á, cụ thể là ở Trung Quốc, Nhật Bản và dãy Himalaya. Từ những vùng này, hoa ly đã được lai tạo, lan rộng và xuất hiện trong các khu vườn trên khắp thế giới.

Hoa ly là loài cây thân cỏ thẳng, mảnh mai, không có vỏ bao bọc, khi trưởng thành có thể cao tới 1,5 mét. Lá mọc rải rác theo vòm rộng, hình thoi, dài khoảng từ 1,8 – 2,8cm, màu xanh bóng, thuôn và mềm. Trung bình mỗi cây có từ 50 đến 150 chiếc lá. 

Hoa thường mọc đơn lẻ, có 3 dạng: quay xuống, vươn ngang hoặc hướng lên. Mỗi bông có 6 cánh, 6 nhụy bao phấn dài, có thể trưng từ 6 – 10 ngày (nếu đạt đủ điều kiện về độ ẩm) với hương thơm ngào ngạt đặc trưng. Hiện nay, hoa ly có rất nhiều chủng loại, dẫn đến sự đa dạng trong màu sắc như: Asiatic, Martagon, Candidum, American, Longiflorum, Trumpet, Aurelian, Oriental… Chúng còn được xem là nữ hoàng của các loài hoa bởi kích thước hoa to, hương thơm nồng nàn và màu sắc phong phú. 

Quả hoa ly là dạng quả nang, hình tròn, dài từ 8 – 10cm và có 3 ngăn. Rễ cây to, sinh trưởng khỏe, có tuổi thọ lên đến 2 năm.

Hoa ly có rất nhiều công dụng, nhưng hầu hết chúng được trồng vì mục đích thương mại, trang trí thẩm mỹ hoặc làm quà tặng vì khi nở, hoa trông rất đẹp và ẩn chứa nhiều ý nghĩa. Tuy nhiên, cũng có một số loại hoa ly được trồng để lấy củ, trong đó phổ biến là: Lilium brownii, Lilium pumilum và Lilium dauricum. Ngoài ra, hoa ly còn được sử dụng trong lĩnh vực điều chế dược liệu, mỹ phẩm như tinh dầu, nước hoa hay thậm chí là chế biến thức ăn.

Các loại hoa ly phổ biến 

Asiatic Hybrids (Ly lai châu Á) 

Là loài dễ trồng nhất, có xu hướng mọc hướng lên trên thay vì nằm ngang hoặc rủ xuống, đại diện cho sức sống bền bỉ và tinh thần vươn lên của cộng đồng người châu Á. Màu sắc đa dạng, từ trắng, vàng đến hồng, cam và đỏ, thậm chí một số loài còn có hoa văn đơn giản trên cánh hoa như các đốm cam của Enchantment, màu vàng sáng giữa mỗi cánh hoa Impala và dải màu hồng vòng trên hoa ly Pink Floyd. Ly châu Á sẽ nở hoa vào đầu mùa hè với kích thước cây trưởng thành dao động trong khoảng 1-1,5 mét. 

Martagon Lily

Hoa ly xoăn Martagon được xem là một chủng loại độc đáo với khả năng chống chịu tốt trong điều kiện thời tiết băng giá, các loại bệnh tật và côn trùng gây hại. Kể từ khi được tìm thấy bởi người châu Âu vào thời Trung cổ, cho đến nay, vẻ đẹp sống động của loài hoa này đã giúp nó trở nên phổ biến rộng rãi ở khắp nơi trên Trái đất. Ban đầu, tất cả hoa của giống đều có màu trắng, sau đó hơn hai trăm giống hoa lai đã được tạo ra để tăng độ cuốn hút và đa dạng về màu sắc. Một trong những biến thể thường thấy nhất của loài ly xoăn Martagon này là Turk’s Cap, nổi bật bởi những bông hoa nhỏ, mọc lủng lẳng từ phần cuối của cuống hoa như những con bướm duyên dáng. 

Oriental Hybrids (Ly lai phương Đông) 

Mang dáng vẻ thanh lịch nhất trong chi Lilium, biểu trưng cho khát vọng, thịnh vượng, giàu có và kiêu hãnh. Cũng chính vì vẻ đẹp này mà hoa ly phương Đông thường bị nhầm lẫn với hoa lan. Chúng ra hoa vào giữa mùa hè đến đầu mùa thu, kích thước của mỗi bông vô cùng to, có thể lên đến 23cm, màu trắng hoặc hồng, thường có đốm vàng hoặc dải viền cánh hoa màu đỏ. 

Easter Lily

Còn được gọi là hoa ly Phục sinh bởi chúng thường được trưng bày vào những dịp lễ đặc biệt, nhất là lễ Phục sinh. Mặc dù có nguồn gốc từ một số hòn đảo phía Nam Nhật Bản nhưng hoa phát triển tốt ở khu vực châu Âu, có thể chịu được nhiệt độ mùa đông thấp tới -29° C. Chủng loại này có hoa mọc thành hình kèn, hướng ngang ra ngoài với một màu sắc duy nhất – màu trắng, hương thơm nhẹ nhàng, thanh khiết. Trong nhiều bức tranh tại các nhà thờ của đạo Cơ Đốc giáo, thiên thần Gabriel được miêu tả như đang trao cho Đức Mẹ Maria những bông hoa Easter Lily trắng, thậm chí hình dạng kèn của hoa còn được ví như một chiếc kèn phát ra thông điệp về sự sống lại của chúa Giêsu.

Tiger Lily (Hoa ly vằn)

Nổi tiếng bởi những cánh hoa màu cam sáng và những đốm đen hoặc đỏ sẫm đặc trưng, ​​giống như bộ lông của hổ, do đó nó còn có tên gọi khác là “Hoa loa kèn hổ”. Một trong những đặc điểm nổi bật của chủng loại ly này là sự hiện diện của các củ nhỏ sẫm màu mọc ở phần nách lá. Chúng sẽ rụng xuống đất sau khi cây ra hoa vào giữa mùa hè và phát triển thành cây mới, giúp hoa ly vằn dễ dàng sinh sôi. Trong văn hóa của Trung Quốc – nơi xuất thân của loài hoa này, hoa ly vằn thường gắn liền với sự bảo vệ và chữa lành. Nó còn được sử dụng trong y học cổ truyền từ rất sớm nhờ vào dược tính mạnh mẽ. 

Ngoài ý nghĩa riêng theo từng chủng loại và màu sắc, hoa ly còn ẩn chứa thông điệp khác nhau tùy theo nền văn hóa. Cụ thể, người Trung Quốc tin rằng hoa ly mang đến may mắn về mặt phong thủy và là biểu trưng cho hạnh phúc và viên mãn nên chúng thường được trang trí trong đám cưới. Trong khi, tại nền văn minh Lưỡng Hà cổ đại (Assyria – nay là khu vực Tây Á, bao gồm lãnh thổ các nước: Iraq, Kuwait, phía đông Syria, đông nam Thổ Nhĩ Kỳ và các vùng dọc biên giới Thổ Nhĩ Kỳ – Syria và biên giới Iran – Iraq), hoa ly được xem là hoa thánh, đại diện cho những gì linh thiêng và quý giá nhất. Thần thoại Hy Lạp thì cho rằng loài hoa này là biểu tượng cho tình mẫu tử bởi chúng là hóa thân của nàng Hera – nữ hoàng của các vị thần, mang đến khả năng sinh sản và phát triển cho muôn loài. Còn đối với những tín đồ của đạo Công giáo, hoa ly đại diện cho lòng trinh bạch và sự ngây thơ.

Có thể thấy, trong suốt chiều dài lịch sử, hoa ly được trân trọng không chỉ vì vẻ đẹp mà còn bởi sự cộng hưởng sâu sắc về mặt văn hóa và và ý nghĩa biểu tượng trong các nền văn minh và thời đại khác nhau.

Cách chăm sóc hoa ly sau khi cắt cành 

Để hoa ly giữ được vẻ đẹp rực rỡ, sống động lâu hơn dù đã cắt cành, bạn có thể áp dụng một vài mẹo đơn giản sau:

Đầu tiên, trước khi cắm hoa vào bình, bạn nên cắt tỉa cẩn thận thân cây, loại bỏ tất cả lá ở phần chân để ngăn không cho lá ngâm trong nước, dẫn đến tình trạng thối gốc sớm và cắt gốc theo phương chéo 45 độ để tăng diện tích hút nước cho cây. Sau đó, chuẩn bị bình hoa bằng cách đổ nước sạch vào khoảng 3/4 bình và thêm một lượng nhỏ chất dưỡng hoa Chrysal vào nước để tăng cường sức khỏe và độ bền của hoa. Cuối cùng, hãy bảo quản hoa ly ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, thay nước sau mỗi 2–3 ngày và cắt gốc liên tục để ngăn vi khuẩn phát triển. Nếu nhà bạn có thú cưng, nên lưu ý rằng tất cả các bộ phận hoa ly, kể cả phấn hoa cũng có thể gây ngộ độc cho chó và mèo khi tiếp xúc. Vì vậy hãy cân nhắc cẩn thận vị trí đặt bình hoa để tránh những điều đáng tiếc có thể xảy ra.

Thực hiện: Thùy Như 

Xem thêm: 

Hương thảo: Loài thảo mộc đa năng

Hoa giấy: Mạnh mẽ và rực rỡ

Hoa lay ơn: Vẻ đẹp mang tính biểu tượng